Tư vấn sử dụng thuốc là kỹ năng quan trọng của dược sĩ nói riêng và nhà thuốc nói chung. Ngoài trau dồi kiến thức chuyên môn, việc nằm lòng quy trình tư vấn dưới đây giúp cho dược sĩ tự tin đảm bảo an tâm cho người bệnh.
Bàn tư vấn sử dụng thuốc
Người bệnh có thể e ngại khi muốn tìm hiểu những vấn đề sức khỏe có tính chất riêng tư ở nơi công cộng (vì sợ bị gián đoạn hoặc bị người khác nghe được) như: sử dụng bao cao su, sử dụng que thử thai, các biến đổi trên da hoặc niêm mạc chỗ kín, thuốc tránh thai khẩn cấp, thuốc chữa các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục,… Do đó, cần có khu vực tư vấn kin đáo để trao đổi.
Khu vực tư vấn riêng biệt sẽ thuận tiện hơn cho việc tư vấn, hướng dẫn chuyên môn. Ở khu vực tư vấn, khách hàng sẽ cảm thấy tin tưởng, thuận tiện hơn vì họ được lắng nghe, không bị các yếu tố khác ảnh hưởng.
Tư vấn sử dụng thuốc đối với thuốc kê đơn
Dược sĩ tư vấn thuốc kê đơn an toàn, hợp lý đảm bảo đủ 4 bước theo thứ tự sau:
Bước 1: Tiếp nhận và kiểm tra đơn thuốc
Xem thông tin sơ bộ về cách ghi tên thuốc
Sau khi nhận đơn thuốc từ người mua, dược sĩ cần kiểm tra thật kỹ thông tin đơn thuốc. Theo điều 6 Thông tư 52/2017/TT-BYT yêu cầu nội dung kê đơn thuốc như sau:
- Ghi đủ, rõ ràng và chính xác các mục in trong Đơn thuốc hoặc trong sổ khám bệnh của người bệnh.
- Ghi địa chỉ nơi người bệnh thường trú hoặc tạm trú: số nhà, đường phố, tổ dân phố hoặc thôn/ấp/bản, xã/phường/thị trấn, quận/huyện/thị xã/thành phố thuộc tỉnh, tỉnh/thành phố.
- Đối với trẻ dưới 72 tháng tuổi thì phải ghi số tháng tuổi, ghi tên và số chứng minh nhân dân hoặc sổ căn cước công dân của bố hoặc mẹ hoặc người giám hộ của trẻ.
Bên cạnh đó, cách ghi tên thuốc với từng loại phải đảm bảo:
– Thuốc có một hoạt chất: theo tên chung quốc tế (INN, generic), theo tên chung quốc tế + (tên thương mại).
Ví dụ 1: thuốc có hoạt chất là Vitamin C, hàm lượng 500mg thì ghi tên thuốc như sau: Vitamin C 500mg (tên chung quốc tế)
Ví dụ 2: thuốc trị cao huyết áp có hoạt chất là bisoprolol fumarate, hàm lượng 5 mg, tên thương mại là Concor thì ghi tên thuốc như sau: bisoprolol fumarate (Concor) 5 mg.
Các loại thuốc, hoạt chất khác được quy định đầy đủ tại Thông tư Thông tư 52/2017/TT-BYT. Dược sĩ cập nhật thông tin để nắm vững các kiểm tra đơn chuẩn.
Kiểm tra đơn thuốc đảm bảo an toàn khi tư vấn sử dụng thuốc
Dược sĩ kiểm tra tối thiểu 4 thông tin sau trước khi tư vấn:
- Chú ý liều dùng, các phản ứng có thể xảy ra…
- Thông báo lại ngay cho người kê đơn thuốc khi phát hiện sai phạm có thể nguy hại đến sức khỏe người dùng.
- Trẻ nhỏ, người lớn tuổi, phụ nữ có thai, người có bệnh nền là những đối tượng đặc biệt lưu ý khi kê đơn thuốc.
- Nếu phát hiện đơn thuốc không hợp lệ, dược sĩ từ chối và giải thích rõ cho người mua.
Bước 2: Tư vấn sử dụng thuốc
Dược sĩ tư vấn thuốc cần thăm hỏi kỹ thông tin tình trạng sức khoẻ của khách hàng. Các câu hỏi bao gồm: tình trạng sức khoẻ hiện tại, các triệu chứng hiện có như thế nào, hay có tiền sử bệnh dạ dày không… Đặc biệt lưu ý tiền sử dị ứng hay tác dụng phụ đã từng gặp với thuốc trước đó. Từ đó, dược sĩ đưa ra đơn thuốc phù hợp với từng trường hợp cụ thể.
Bước 3: Lựa chọn thuốc
Sau khi kiểm tra đơn thuốc, người bán cần cắt thuốc đúng theo tên và liều lượng trong đơn. Nhắc nhở người mua cẩn thận nếu nhà thuốc hết hàng để khách biết cách mua ở cửa hàng khác. Dược sĩ tư vấn cụ thể tên, thành phần, báo giá chính xác cho người bệnh.
Bước 4: Hướng dẫn sử dụng thuốc
Khi tư vấn sử dụng thuốc, ngoài dặn dò bằng lời nói, dược sĩ cần có giấy hướng dẫn tỉ mỉ cho khách:
- Thuốc có tác dụng gì, tác dụng phụ có thể gặp phải?
- Thời điểm uống, lưu ý khi uống (trước/ trong/sau ăn, số lần uống trong ngày…)
- Bảo quản thuốc ra sao
- Thông tin liên hệ nếu khách cần tư vấn hoặc vấn đề khi sử dụng.
Bước 5: Lưu lại thông tin và thu tiền của khách hàng
Toàn bộ đơn thuốc được nhập vào kho dữ liệu để theo dõi cẩn thận sau khi kê đơn. Tiếp đó, dược sĩ rà soát lại và giao hoá đơn, thu tiền của khách hàng. Luôn giữ thái độ niềm nở, ân cần tạo thiện cảm cho khách tới nhà thuốc.
Quy trình tư vấn sử dụng thuốc đối với thuốc không kê đơn
Trong trường hợp khách hàng không có đơn thuốc sẵn, dược sĩ tư vấn, quyết định các loại thuốc phù hợp. Quy trình này cần thực hiện theo các bước cụ thể sau:
Bước 1: Tư vấn sử dụng thuốc
Người bán hỏi thăm chi tiết triệu chứng, tình trạng hiện tại của bệnh nhân. Bệnh nhân đã dùng thuốc nào chưa, có tác dụng phụ không, có tiền sử dị ứng/mắc bệnh mãn tính không? Từ đó đưa ra quyết định phù hợp cho từng triệu chứng.
Bước 2: Lựa chọn và tư vấn thuốc cần thiết
Khi đã xem xét kỹ lưỡng với từng bệnh nhân, dược sĩ cần đưa ra lời khuyên cụ thể và cắt liều những thuốc được cho phép cho người bệnh. Nếu loại thuốc đang sử dụng chưa phù hợp, dược sĩ sẽ đưa ra lời khuyên đổi sang thuốc khác và giải thích lý do cho bệnh nhân. Trong trường hợp cần thiết nên khuyên bệnh nhân tới trực tiếp bệnh viện. Không bán khi không chắc chắn về công dụng cũng như tình trạng bệnh tình.
Bước 3: Hướng dẫn sử dụng thuốc
Sau khi chọn các loại thuốc phù hợp, người bán hướng dẫn cụ thể bằng lời nói và chữ viết. Dược sĩ giải thích rõ tên, thành phần, công dụng, liều lượng, thời gian sử dụng cho người mua. Đồng thời, viết giấy rõ ràng để bệnh nhân nhớ thông tin chắc chắn.
Bước 4: Đưa ra lời khuyên sau khi dùng hết liều hiện tại
Trong trường hợp bệnh nhân dùng hết thuốc đã kê nhưng tình trạng không cải thiện, luôn luôn khuyên bệnh nhân tới ngay bệnh viện để kiểm tra và có biện pháp ứng phó nhanh nhất.
Kết luận
Như vậy, quy trình tư vấn sử dụng thuốc tại điểm bán thường diễn ra ở 2 trường hợp như trên. Dược sĩ tuỳ vào từng trường hợp cụ thể để đưa ra lời khuyên và lựa chọn thuốc đúng đắn. Trên hết, người bán thuốc phải trau dồi kiến thức và tâm huyết để tư vấn đúng, đủ, hiệu quả cho bệnh nhân. Không vì lợi ích của nhà thuốc mà kê đơn thừa thãi, ảnh hưởng đến uy tín, lương tâm thầy thuốc.